Kto oglądał choć raz popularny film „Wyznania gejszy” albo co więcej – czytał szczegółowo opisaną książkę o tym samym tytule, zapewne wiele razy zachwycał się pięknymi strojami, w których maszerowały z wdziękiem urokliwe gejsze uliczkami miasta. Mnogość kolorów, dodatków i różnorakich zdobień sprawiały, że nie sposób było oderwać wzrok od szykownych, orientalnych kreacji.

Nie jedna scena ukazała trudy ich noszenia. Mimo wielkiej gracji, dostrzec można było problemy w normalnym chodzeniu, a nawet siadanie czy tradycyjne kucanie przynosiły nie lada trud. Dodatkowo mogliśmy w filmie zauważyć, że w scenie przywdziewania kimona towarzyszyły młodej gejszy inne kobiety. Jest to klasyczny sposób ubierania się, ponieważ niemożliwym jest ubrać się w pojedynkę w niezliczone warstwy pięknego stroju. Czym zatem jest kimono?

NAZWA I JEGO POCHODZENIE

Niegdyś nazywano kimonem każdy możliwy strój, ponieważ w dawnej Japonii nie znano innych wariantów ubioru jak obecnie (dżinsy, koszulki itd.). W związku z tym nazwano w dosłownym tłumaczeniu ‘coś, co nosimy na sobie’ po prostu kimonem. Klasyczny wariant został dopracowany i doprowadzony do perfekcji między 794, a 1192 rokiem i co ciekawe, od tego czasu nie zmienił się w żaden sposób. Zatem wszystkie ujrzane przez nas japońskie stroje, tworzone są właśnie na ten pradawny wzór.

TRUD I UMĘCZENIE

Mimo że samo kimono stało się nieodłącznym atrybutem kultury japońskiej, to niestety nie jest wcale przyjemne ani podczas zakładania, ani tym bardziej podczas użytkowania. I tak jak czasochłonne jest staranne zawijanie rolek z sushi, tak samo dzieje się i w tym przypadku. Problem zaczyna się już na samym początku.

Niemal niemożliwym jest, aby dokładnie, bez zaginania tkaniny i z precyzją chirurga obwinąć dookoła siebie kilka metrów tkaniny. Często dochodzą dodatkowe elementy z tyłu oraz pas obi, które mają nie tylko na celu podtrzymanie całego ubioru, ale też poszerzenie talii. Wkładany pod spód ozdobny kołnierz, ma na celu ochronić delikatną skórę wokół dekoltu i karku, a także dodać szyku i urozmaicenia. Niemal zawsze towarzyszą w tej procedurze wykwalifikowane osoby trzecie, które również posiadają często licencję do wykonywania swojego dość złożonego, ale pięknego zawodu. Zazwyczaj zajmują się też odpowiednimi upięciami włosów w dawnym stylu japońskim.

Następnie tak przygotowane wielowarstwowe kimono nadaje się, aby zadawać w nim wdzięku wśród otoczenia. Nie jest to jednak łatwe. Ze wszystkimi szczegółami, bogactwem kolorów i tkanin, kimono może ważyć nawet kilka kilogramów. Dodatkowo przez wiele warstw części garderoby staje się dość sztywne, przez co zarówno chodzenie, jak i siadanie i tradycyjne japońskie klękanie staje się prawdziwą udręką. Zwoje w obrębie talii wymuszają nienaturalną i nadto wyprostowaną pozycję ciała, co może przypominać pradawny gorset. A pamiętajmy, że gejsze, ale również obecne kobiety wystawiane są w takim przybraniu na ogromne zainteresowanie gapiów.

Zdejmowanie kimona także do najprzyjemniejszych nie należy, ale i tak jest niczym w porównaniu z mozolną procedurą jego prania. Od wielu wieków kimona szyje się z jednego zwoju 11-metrowej tkaniny o szerokości około 36 cm. Cały materiał dzieli się uprzednio na 8 części, a następnie wziąwszy pod uwagę ostateczny rozmiar stroju zszywa się go. Podczas prania, należy niestety rozpruć wszystkie 8 części, a po wysuszeniu ponownie zszyć.

RODZAJE KIMON DAMSKICH

W Japonii niezwykła waga przykładana jest do hierarchii społecznych. Objawia się to na każdym kroku i już od najmłodszych lat, o czym nawet świadczą specjalne mundurki w szkołach. Także kimono jest swego rodzaju etykietą, po której możemy poznać, z której klasy społecznej pochodzi osoba je nosząca. Wyróżniamy kilka jego rodzajów, które w zależności od wieku, uroczystości albo stanu cywilnego są noszone w Japonii. Także dobór tkaniny jest niezwykle ważną kwestią – jedwab i inne szlachetne materiały zakłada się na wielkie uroczystości, z kolei na te drobniejsze przywdziewa się bawełniane. Oto kilka reprezentatywnych damskich kimon:

• Kurotomesode – to najszykowniejsze ze wszystkich możliwych. Przywdziewane jest jedynie przez zamężne kobiety. Szyty jest jedynie w odcieniu czerni i jest dość bogato zdobiony. Ważną jego częścią są wyhaftowane na rękawach, plecach i piersiach herby rodowe zwane kamon. Kurotomesode zakładają zazwyczaj matki państwa młodych podczas uroczystości weselnych. W talii obwiązane są zawsze szerokim pasem obi.
• Furisode – jest to równie uroczysty strój japoński, z tą różnicą, że noszą go tylko młode panny podczas ważnych uroczystości jak np. śluby, wesela czy ceremonie dojrzałości. To kimono jest bogato zdobione po całości, a jego szczególną uwagę przyciągają długie na nawet 100 cm rękawy. Do tego rodzaju stroju również zakłada się szeroki pas obi.
• Montsuki – to kimono zakłada się tylko na pogrzeby. Z racji niezwykle smutnego powodu jest zazwyczaj jednokolorowe albo pokryte bardzo delikatnym wzorem. Aby oddać wyjątkowy charakter i cześć zmarłemu zakłada się dodatkowo ozdobny żakiet – ebaori.
• Iromuji – jest typem kimona stworzonego specjalnie na cześć ceremonii parzenia herbaty. W Japonii przykłada się do tej okazji szczególną wagę. Więcej dowiecie się na ten temat w osobnym artykule. Iromuji może nosić każda kobieta, bez względu na wiek albo stan cywilny.
• Komon – to kimono, które kobiety noszą na co dzień. Jego wyglądu nie wyróżniają żadnego rodzaju zdobienia, ornamenty albo wyraziste kolory. Zazwyczaj jest albo jednokolorowy, albo pokrywa je jak w przypadku montsuki delikatny, niewpadający nachalnie w oczy wzór. Dostosowany jest do każdego wieku i każdego stanu cywilnego.
• Yukata – kiedyś służyła do zakładania zaraz po wyjściu z kąpieli, czyli pełniła rolę szlafroka. Dodatkowo jeszcze w pierwszej połowie XX wieku pełniła rolę piżamy i posiadała jedynie dwa kolory – biel i granat oraz ich połączenia. Obecnie nosi się ją latem w codziennym życiu albo na nieformalne spotkania. Dlaczego tylko latem? Ponieważ jest dość cienka i przyjemna dla ciała. Nie trzeba do niej zakładać rozmaitych dodatków, ponieważ nosi się ją bezpośrednio na bieliznę. Nawet pas hanhaba obi jest o połowę węższy niż ten tradycyjny do oficjalnych kimon. Yukata jest także wygodniejsza w zakładaniu, noszeniu i praniu, a także zdecydowanie tańsza.

Yukatę szyje się z przewiewnych tkanin jak np. bawełna albo len. Jej cena wynosi około 150 zł. Z kolei ceny kimon różnią się w zależności od ich złożoności, tkaniny, rodzaju i indywidualnych ozdobień np. herbów, dlatego najniższa z możliwych cen wynosi nawet 900 zł.

KIMONA MĘSKIE

Męski, tradycyjny strój japoński nie jest aż tak rozległy jak jego damskie odpowiedniki. Ma on zawsze ten sam krój, pas i delikatne, stonowane kolory. Nie znaczy to jednak, że mężczyźni posiadają tylko jedno kimono w swojej szafie. Tak jak w żeńskiej wersji możliwości jest naprawdę wiele. W zależności od rodzaju uroczystości, stanu cywilnego a przede wszystkim hierarchii męskie kimona różnią się kolorem, ilością zdobień i dodatków a przede wszystkim liczbą kamon, czyli herbami rodu.

KIMONO W DZISIEJSZYM ŚWIECIE

Te wszystkie mocno złożone czynniki poczynając od ceny, poprzez mozolne ubieranie, pełne trudu noszenie, a ostatecznie rozpruwanie w celu wyprania sprawiło, że kimona są coraz rzadziej noszonym ubraniem w Japonii. Wygodne dżinsy, a nawet bawełniane, niekrępujące ruchów sukienki z powodzeniem wyparły je z codziennej mody. Zamożniejsi Japończycy mogą sobie pozwolić na pracowników, którzy od podstaw zajmą się przygotowaniem stroju, stąd łatwo rozpoznać na ulicach japońską arystokrację. Z kolei reszta zakłada je jedynie na szczególne okazje, którymi są: Nowy Rok, święta, ukończenie studiów, ślub i wesele, a także pogrzeb.